Miras Hukukunda Denkleştirme (İade Yükümlülüğü)

[tunayilmazer]

Miras Hukukunda Denkleştirme (İade Yükümlülüğü)
Miras hukukunda denkleştirme veya iade yükümlülüğü, miras bırakanın sağlığında bir veya birkaç mirasçıya diğerlerinden daha fazla mal varlığı aktardığı durumlarda, bu durumun miras paylaşımında eşitsizliğe yol açmaması için uygulanan bir hukuki kurumdur. Yani, miras bırakanın sağlığında bir çocuğuna ev almış, diğerine araba vermiş gibi durumlar söz konusu olduğunda, bu durumun miras paylaşımı sırasında dikkate alınması ve mirasçılar arasında eşitliğin sağlanması amaçlanır.
Denkleştirmenin Amacı

• Eşitlik İlkesi: Miras hukukunun temel ilkelerinden biri olan eşitlik ilkesini korumak.
  
• Adaletli Paylaşım: Mirasçıların miras paylarının eşit olması veya yasal paylarına uygun olması.
  
• Muris Muvazaasının Önlenmesi: Miras bırakanın, miras paylarını etkilemek amacıyla sağlığında yaptığı tasarrufların etkisini azaltmak.
  

Denkleştirmeye Tabi Olan Durumlar

• Karşılıksız Kazandırmalar: Miras bırakanın, mirasçılarından birine karşılıksız olarak mal veya para vermesi, bir taşınmazı bağışlaması gibi durumlar.
  
• Borçların Affedilmesi: Miras bırakanın, bir mirasçısına olan borcunu silmesi.
  
• Miras Payına Mahsuben Yapılan Kazandırmalar: Miras bırakanın, bir mirasçıya miras payına karşılık gelecek şekilde mal veya para vermesi.
  

Denkleştirme Nasıl Yapılır?

• İade: Denkleştirme yükümlülüğü olan kişi, fazla aldığı mal veya paranın değerini diğer mirasçılara iade eder.
  
• Mahsup: Fazla alınan mal veya para, diğer mirasçıların alacakları üzerinden mahsup edilir.
  
• Payın Azaltılması: Fazla mal veya para alan mirasçı, diğer mirasçılar kadar pay alacak şekilde miras payı azaltılır.
  

Denkleştirme Davası
Eğer mirasçılar arasında denkleştirme konusunda anlaşmazlık çıkarsa, mirasçılardan biri diğerine karşı denkleştirme davası açabilir. Bu davada mahkeme, tarafların iddialarını dinleyerek ve delilleri değerlendirerek denkleştirmenin yapılıp yapılmayacağına ve nasıl yapılacağına karar verir.
Denkleştirmeden İstisnalar

• Saklı Pay: Saklı paylı mirasçılar, miras bırakanın sağlığında yaptığı tasarruflar nedeniyle saklı paylarının ihlal edildiğini düşünüyorsa, tenkis davası açabilirler.
  
• Vasiyet: Miras bırakan, vasiyetinde denkleştirmeden feragat edebilir. Ancak bu feragat, saklı paylı mirasçıların haklarını ihlal edemez.
  

Örnek Bir Durum

• Durum: Bir baba, sağlığında iki oğlundan birine bir daire, diğerine bir araba vermiştir.
  
• Sonuç: Miras paylaşımında, daire ve arabanın değeri hesaplanır ve bu değer, diğer oğlunun alacağı paydan düşülür. Böylece miras payları arasında eşitlik sağlanır.
  

Önemli Notlar

• Denkleştirme, sadece yasal mirasçılar arasında yapılır. Atanmış mirasçılar (vasiyetle mirasçı yapılanlar) genellikle denkleştirmeye tabi tutulmaz.
  
• Denkleştirme, miras bırakanın ölümünden sonra yapılır.
  
• Denkleştirme davası, miras paylaşımı sırasında veya sonrasında açılabilir.
  
• Denkleştirme konusunda uzman bir avukattan hukuki destek almak, haklarınızı korumanız için önemlidir.
  

Denkleştirme karmaşık bir hukuki konu olduğundan, bu konuda detaylı bilgi almak için bir avukata danışmanız önerilir.